14 december 2021
Het was vorige week behoorlijk schrikken voor de bewoners van het centrum toen de brandweer zich met groot materieel opstelde rond de Speeltoren. Het bleef lang onduidelijk wat er precies aan de hand was, het gerucht ging dat er een smeulende brand boven in de toren was ontstaan.
Afgelopen dinsdagochtend ging het rookalarm in de Speeltoren af en dit werd opgemerkt door de dames die hun werkplek in de toren hebben. Er was geen rook te zien in het gebouw dus werd er een medewerker van de gemeente ingeschakeld om een kijkje te nemen boven in de toren. Er bleek rook uit de bovenkant te komen en de brandweer werd gealarmeerd.
De hoogwerker uit Purmerend werd opgesteld en een aantal brandweermannen zijn binnendoor via de krappe monumentale draaitrap naar boven gegaan. De trap gaat over in laddertjes en krappe kruipdoor luikjes. Normaal is het al een hele opgave om boven te komen, voor de brandweermannen met volledige bepakking en een waterslang is dit een bijna onmogelijke klim geweest.
Helemaal bovenin bij het orgel, waar het zo krap is dat je maar met één persoon kunt staan, was brand uitgebroken tussen de vloerdelen. Door de beperkte ruimte was het lastig om het vuur te blussen, maar het gevaar was des te groter omdat er veel hout verwerkt is in de spits van de toren. De aanwezige persvoorlichter vertelt: “De brandweer heeft er alles aan gedaan om de brand zo klein mogelijk te houden en heeft een deel van de houten vloer eruit moeten slopen”. Brandweerman Daniël van Rijswijk, die boven in aan het werk is geweest, bevestigt dit: “De omstandigheden waren erg zwaar, maar gelukkig konden we het verschil maken en brand blussen met beperkte schade”.
Terwijl er boven in de toren het vuur werd bestreden, zat beneden de angst er goed in bij de bewoners rond de toren. Vele wonen hier al tientallen jaren en moesten gelijk terug denken aan het drama van 1972. Toen stond er ook een hoogwerker van de brandweer voor hun deur en stonden de brandweerwagens klaar om in te grijpen als het fout zou gaan. Een buurman was al aan het informeren welke kant de toren op zou gaan vallen, mocht het fout gaan. “Volgens mij woon ik dan precies op de verkeerde plek” was zijn conclusie.
Een aantal omwonenden waren om 2 uur in de nacht al wakker geworden door het rookalarm uit de toren, maar dachten toen dat het om een autoalarm ging. Zij vragen zich dan ook terecht af of het niet beter zou zijn om het brandalarm van een monumentaal pand waar niet altijd iemand aanwezig is, door te schakelen naar een meldkamer van de hulpdiensten. De brandveiligheid van de Speeltoren zou door de gemeente nog eens onder de loep genomen moeten worden, want dit had heel anders kunnen eindigen. Een van de bewoners vertelt: “Ik heb ’s nachts nog een paar keer uit het raam gekeken of het vuur wel echt uit was, ik vertrouw het niet meer”.
Uiteindelijk is het allemaal met een sisser afgelopen, de schade is beperkt gebleven en de dames met hun werkplek in de toren konden de volgende ochtend gewoon weer aan het werk. Het zal wel stil zijn de komende tijd, de toren zal zijn vrolijke noten niet meer over de straten van Edam strooien. Door verschuiving van het klavier staan de draden niet meer goed afgesteld. Ook de klok staat stil op tien over twee. Net zoals de bijna-ramp uit 1972, toen stond de klok wekenlang stil op tien voor elf.
NHD 24 december 2021
